Khám phá vẻ đẹp và tín ngưỡng tại Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái: Đền Mẫu Đông Cuông – Cội nguồn tín ngưỡng thờ Mẫu tại Yên Bái
Sự kiện lịch sử của Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái
Thời kỳ Lê và triều Nguyễn
Theo ghi chép của Lê Quý Đôn trong “Kiến văn tiểu lục”, ngôi miếu thờ Đông Quang công chúa nổi tiếng anh linh, giúp dân lập bản lập mường, dạy dân bách nghệ, chữa bệnh, cứu đói. Vào đời vua Lê Thái Tổ đã phong bà là Lê Mại Đại Vương, sau khi bà phù hộ cho vua Lê đánh tan giặc.
Thời kỳ kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên
Đền Đông Cuông còn thờ thần Vệ quốc – các vị thần người bản địa có công trong kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên như: Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng…là những người từng lãnh đạo nhân dân nơi đây chống giặc Mông – Nguyên, bị tử trận.
Thời kỳ trùng tu và phát triển lễ hội
Năm 2018 được sự nhất trí của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Yên Bái, ngôi Đền chính đã được tu bổ, tôn tạo to hơn, đẹp hơn, khang trang hơn đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng hành hương chiêm bái của nhân dân và du khách thập phương khi đến thăm quan, lễ Mẫu.
Điểm đến tâm linh và tín ngưỡng tại Đền Mẫu Đông Cuông
Ngôi đền cổ bảo tồn tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn
Đền Đông Cuông là một trong những ngôi đền linh thiêng nằm ven sông Hồng, là nơi thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn trong tục thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Ngôi đền còn thờ thần Vệ quốc – các vị thần người bản địa có công trong kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên như: Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng.
Quần thể di tích lịch sử cấp quốc gia
Đền Đông Cuông là cụm di tích gồm 4 điểm: Ngoài đền chính còn có Miếu Cô, Miếu Cậu và Miếu Đức Ông tọa lạc bên hữu ngạn sông Hồng đối diện với ngôi đền chính. Trong đền chính có cung cấm thờ 2 ngôi tượng, cung mẫu, cung chúa, cung Sơn Trang, cung Trần Triều, miếu thần linh và động sơn trang.
Lễ hội văn hóa tâm linh
Lễ hội tại Đền Đông Cuông được tổ chức hàng năm vào dịp Tết đến xuân về và vào tháng 9 âm lịch. Trong dịp này, du khách có cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa tâm linh như lễ mổ trâu trắng tế thần, lễ rước kiệu Mẫu sang sông, các trò chơi dân gian, biểu diễn nghệ thuật quần chúng, trình diễn trang phục dân tộc, và tham quan mua sắm tại các gian hàng chợ quê.
Phong cách kiến trúc độc đáo tại Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái
Đền Mẫu Đông Cuông ở Yên Bái có phong cách kiến trúc độc đáo, thể hiện sự kỳ vĩ và linh thiêng của ngôi đền cổ này. Kiến trúc của đền Mẫu Đông Cuông được xây dựng theo phong cách truyền thống của người Việt, với sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tâm linh và văn hóa dân gian.
Các đặc điểm của kiến trúc đền Mẫu Đông Cuông:
– Ngôi đền được xây dựng bằng gạch, đá và gỗ theo kiểu kiến trúc truyền thống của người Việt.
– Các hạng mục kiến trúc bao gồm cung cấm thờ, miếu thần linh, động sơn trang, miếu Cô, Miếu Cậu và Miếu Đức Ông.
– Các công trình kiến trúc tại đền Mẫu Đông Cuông được tu bổ, tôn tạo và bảo tồn để giữ gìn giá trị văn hóa lịch sử của địa phương.
Điều này thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đối với di sản văn hóa của người Việt, đồng thời giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân gian và tâm linh tại đền Mẫu Đông Cuông.
Tìm hiểu về các nghi lễ và lễ hội tại Đền Mẫu Đông Cuông
Nghi lễ thờ Mẫu Thượng Ngàn
Nghi lễ thờ Mẫu Thượng Ngàn tại Đền Mẫu Đông Cuông là một trong những nghi lễ linh thiêng nhất của người Việt. Trong các dịp lễ hội, người dân thường tới đền để dâng hương, cầu bình an và tìm kiếm sự che chở của Mẫu Thượng Ngàn. Nghi lễ này thể hiện sự kính trọng và tôn vinh vị thần linh quan trọng trong tín ngưỡng dân gian.
Lễ hội đầu năm và lễ hội cơm mới
Lễ hội đầu năm và lễ hội cơm mới tại Đền Mẫu Đông Cuông diễn ra vào các dịp lễ lớn như Tết Nguyên đán và tháng 9 âm lịch. Trong lễ hội, người dân tham gia các hoạt động vui chơi, trình diễn văn hóa dân gian, và thực hiện các nghi lễ truyền thống. Đây là dịp để cả cộng đồng tập trung, giao lưu và tôn vinh truyền thống văn hóa của dân tộc.
Danh sách các hoạt động trong lễ hội:
- Đón ông Mo về đền
- Lễ mổ trâu trắng tế thần
- Lễ rước kiệu Mẫu sang sông
- Lễ dâng hương
- Các trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, vật dân tộc, ném còn, đua thuyền
- Biểu diễn nghệ thuật quần chúng
- Trình diễn trang phục dân tộc
- Tham quan mua sắm tại các gian hàng chợ quê và gian trưng bày báo xuân
Khám phá vẻ đẹp tự nhiên xung quanh Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái
Đền Mẫu Đông Cuông không chỉ nổi tiếng với tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá vẻ đẹp tự nhiên xung quanh. Với dòng sông Hồng êm đềm bên cạnh và khung cảnh núi non hùng vĩ, đền Đông Cuông mang đến cho du khách trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên hùng vĩ của vùng núi Tây Bắc.
Thác nước hùng vĩ
– Thác nước lớn và hùng vĩ tạo nên cảnh quan thiên nhiên tuyệt vời xung quanh Đền Mẫu Đông Cuông. Du khách có thể tận hưởng cảm giác thư giãn, hòa mình vào không gian yên bình và tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên.
Đồng ruộng bậc thang
– Xung quanh đền là những cánh đồng ruộng bậc thang xanh mướt, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt vời. Du khách có thể tham gia cùng người dân địa phương trong việc canh tác, trải nghiệm cuộc sống nông thôn truyền thống và tận hưởng không gian yên bình, trong lành.
Đi bộ dã ngoại
– Với khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, du khách có thể tham gia các chuyến đi bộ dã ngoại để khám phá vùng núi Tây Bắc. Điều này sẽ mang đến cho du khách trải nghiệm đầy thú vị và cơ hội tận hưởng không gian tự nhiên tuyệt vời của vùng đất này.
Tín ngưỡng thờ Mẫu và vai trò quan trọng của Đền Mẫu Đông Cuông trong đời sống tâm linh của người dân
Tín ngưỡng thờ Mẫu là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt Nam. Mẫu Thượng ngàn được coi là người mẹ của vùng núi, vùng sông, người bảo vệ và che chở cho cộng đồng. Đền Mẫu Đông Cuông đã trở thành nơi linh thiêng và quan trọng trong việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người dân, đặc biệt là trong hệ thống thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.
Vai trò quan trọng của Đền Mẫu Đông Cuông trong tín ngưỡng thờ Mẫu
– Đền Mẫu Đông Cuông là nơi thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn trong tục thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.
– Vị trí của đền cũng là điểm khởi nguồn của Mẫu Thượng Ngàn trong hệ thống thờ đạo Mẫu, được coi là cội nguồn của tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.
– Đền Đông Cuông còn thờ thần Vệ quốc và các vị thần người bản địa có công trong kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên, là những người từng lãnh đạo nhân dân nơi đây chống giặc, bị tử trận.
Ý nghĩa lịch sử và văn hóa của Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái
Đền Mẫu Đông Cuông Yên Bái mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa vô cùng quan trọng đối với người dân Việt Nam. Đây là nơi bảo tồn tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng ngàn và là ngôi đền cổ nằm bên dòng sông Hồng, thuộc địa phận thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Đền Mẫu Đông Cuông còn được nhà nghiên cứu văn hóa dân gian nhận định là vùng khởi nguồn của Mẫu Thượng ngàn trong hệ thống thờ Mẫu của người Việt, và có vị trí cực kỳ quan trọng trong hệ thống thờ đạo Mẫu.
Ý nghĩa lịch sử:
– Đền Mẫu Đông Cuông từ lâu đã nổi danh là một trong những ngôi đền linh thiêng nằm ven sông Hồng. Theo truyền thống, đây là ngôi miếu nhỏ thờ thần núi, thần rừng trước khi trở thành đình và sau đó là đền.
– Nơi đây còn thờ thần Vệ quốc và các vị thần người bản địa có công trong kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên, như Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng.
Ý nghĩa văn hóa:
– Đền Mẫu Đông Cuông là điểm nhấn tâm linh tín ngưỡng của đông đảo nhân dân và du khách thập phương trong hành trình du lịch văn hóa tâm linh, nhớ về nguồn cội.
– Lễ hội tại đền Mẫu Đông Cuông là lễ hội văn hóa tâm linh, ẩn chứa nhiều nét văn hóa độc đáo và cổ kính, thu hút hàng trăm ngàn lượt du khách từ khắp các tỉnh, thành trong nước hành hương tìm về đền Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn.
Những hoạt động du lịch tâm linh và hành hương tại Đền Mẫu Đông Cuông
Lễ hội truyền thống
– Mỗi dịp Tết đến xuân về và cuối năm, lễ hội Đền Đông Cuông được tổ chức với nghi thức truyền thống như đón ông Mo về đền, lễ mổ trâu trắng tế thần, lễ rước kiệu Mẫu sang sông, lễ dâng hương.
– Lễ hội đa dạng, phong phú và mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc như đẩy gậy, kéo co, vật dân tộc, ném còn, đu tiên, đua thuyền.
Lễ hội thực hành tín ngưỡng đạo Mẫu
– Đền Đông Cuông tổ chức Festival thực hành tín ngưỡng đạo Mẫu vào tháng 9 âm lịch với chương trình đa dạng như trình diễn trang phục thực hành tín ngưỡng đạo Mẫu, rước nước thiêng ở sông Hồng, triển lãm, trưng bày tranh, ảnh, thực hành nghi lễ thờ Mẫu.
– Du khách cũng có cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa tâm linh, chiêm bái và mua sắm tại các gian hàng chợ quê.
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
– Mỗi năm, hàng trăm ngàn lượt du khách từ khắp các tỉnh, thành trong nước hành hương tìm về đền Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn dâng hương kính Mẫu, vãn cảnh đền và cầu nguyện cho quốc thái dân an, cầu lộc, cầu tài, cầu bình an trong cuộc sống.
– Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ nói chung và thờ Mẫu Thượng ngàn nói riêng đã xuất hiện từ lâu đời ở Văn Yên, tồn tại và có sức sống lâu bền trong nhân dân.
Câu chuyện huyền thoại về sự thành lập và xây dựng của Đền Mẫu Đông Cuông
Truyền thuyết về nguồn gốc của Đền Mẫu Đông Cuông
Theo truyền thuyết dân gian, Đền Mẫu Đông Cuông được xây dựng từ thời kỳ xa xưa, khi một người anh hùng tên Đông Quang công chúa đã đánh tan giặc và lập bản lập mường, dạy dân bách nghệ, chữa bệnh, cứu đói. Vào đời vua Lê Thái Tổ, công chúa được phong làm Lê Mại Đại Vương, sau khi bà phù hộ cho vua Lê đánh tan giặc. Đây được coi là sự kiện quan trọng gắn liền với việc xây dựng và phát triển Đền Mẫu Đông Cuông.
Những công trình kiến trúc đặc sắc tại Đền Mẫu Đông Cuông
– Đền chính: Nơi thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn và các vị thần linh khác.
– Miếu Cô, Miếu Cậu và Miếu Đức Ông: Các công trình kiến trúc linh thiêng khác tọa lạc bên hữu ngạn sông Hồng đối diện với ngôi đền chính.
– Cung cấm thờ 2 ngôi tượng: Cung cấm thờ thần linh và động sơn trang.
Dựa trên những truyền thuyết và những công trình kiến trúc đặc sắc này, Đền Mẫu Đông Cuông đã trở thành một ngôi đền linh thiêng và là điểm nhấn tâm linh tín ngưỡng của đông đảo nhân dân và du khách thập phương.
Đền Mẫu Đông Cuông – điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích văn hóa và tín ngưỡng folklore.
Đền Mẫu Đông Cuông là một trong những điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích văn hóa và tín ngưỡng folklore. Với lịch sử lâu đời và nét văn hóa độc đáo, đền Mẫu Đông Cuông thu hút hàng nghìn lượt du khách mỗi năm đến thăm quan, lễ hội và chiêm bái.
Lễ hội truyền thống
Đền Mẫu Đông Cuông tổ chức các lễ hội truyền thống hàng năm như lễ hội đầu năm vào ngày Mão đầu tiên của năm mới và lễ hội cơm mới vào tháng 9 âm lịch. Các lễ hội này mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, với các hoạt động như đón ông Mo về đền, lễ mổ trâu trắng tế thần, rước kiệu Mẫu sang sông, và các trò chơi dân gian.
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
Đền Mẫu Đông Cuông còn nổi tiếng với việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu, thu hút các thanh đồng và du khách thập phương đến tham gia. Các hoạt động như thi đấu các môn thể thao dân tộc, biểu diễn nghệ thuật quần chúng, và trình diễn trang phục dân tộc đều được tổ chức trong dịp lễ hội.
Với những nét đặc sắc về văn hóa và tín ngưỡng, đền Mẫu Đông Cuông là điểm đến không thể bỏ qua đối với du khách yêu thích khám phá văn hóa dân gian Việt Nam.
“Đền Mẫu Đông Cuông là biểu tượng văn hóa tín ngưỡng của người dân Yên Bái, là nơi gìn giữ và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu truyền thống. Qua đó, người Việt có cơ hội tiếp cận với di sản văn hóa tinh thần sâu sắc của dân tộc.”
